Inhoud

• Wat is psoriasis?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Psoriasis

Wat is psoriasis?

Psoriasis is een ziekte van je huid. Je huid maakt te snel nieuwe cellen. Daardoor zijn de cellen niet goed. Ze gaan dood en blijven in je huid zitten. Zo krijg je dikke plekken met schilfers.

Ook kun je ontstekingen in of rond je gewrichten krijgen. En je nagels kunnen er anders uitzien.

Je kunt psoriasis op elke leeftijd krijgen. Maar vooral volwassenen krijgen de ziekte. Ongeveer 8 van de 1000 mensen heeft psoriasis.

Psoriasis is niet besmettelijk. Je kunt de ziekte niet van een ander krijgen. Of aan een ander geven. Het is veilig om iemand met psoriasis aan te raken.

Het is niet duidelijk waardoor psoriasis komt. Dit weten we wel:

• Er is een ontsteking die je huid sneller hard maakt.
• Psoriasis is niet besmettelijk.
• De ziekte komt vaker voor bij mensen die roken. Of regelmatig alcohol drinken. Er is geen goed onderzoek gedaan om te weten of de psoriasis beter wordt als mensen stoppen met roken en alcohol drinken.

Psoriasis kan erfelijk zijn:

• Van de 100 mensen die 1 ouder met psoriasis hebben, krijgen 10 mensen zelf ook psoriasis.
• Van de 100 mensen die 2 ouders met psoriasis hebben, krijgen 50 mensen zelf ook psoriasis.

De plekken kunnen beginnen of erger worden door 1 of meer van deze dingen:

• kapotte huid, zoals een wond
• stress
• een ontsteking in je lichaam
• sommige medicijnen
  Bijvoorbeeld lithium, medicijnen tegen hoge bloeddruk, pillen tegen malaria en pijnstillers zoals ibuprofen en diclofenac.
• licht van de zon
  Soms maakt het licht van de zon de plekken erger. Maar meestal is het licht juist goed voor de plekken.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Je kunt zelf een aantal dingen doen om de psoriasis niet erger te maken.

• Zorg dat je huid niet kapot gaat. Bijvoorbeeld door stoten.
• Krab niet. Hou je nagels kort.
• Zorg dat je huid niet uitdroogt. Ga niet te vaak, te lang of te heet douchen of in bad. 
• Gebruik weinig of geen zeep, shampoo of badschuim. Vette zeep of olie mag wel.
• Als je rookt: probeer te stoppen en kijk of je minder klachten krijgt.
• Als je regelmatig alcohol drinkt: stop een tijdje en kijk of je minder klachten krijgt.
• Licht van de zon kan helpen. Maar laat je huid niet verbranden.
  Ga niet meteen lang in de zon. Eerst kort en dan steeds iets langer.

Schrijf op wanneer je meer en minder klachten hebt. Dan herken je misschien welke dingen de psoriasis erger of beter maken.

Je leest meer bij de adviezen om goed met psoriasis om te gaan.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Bel de arts van wie je de behandeling krijgt in deze situaties:

• Je moet een afspraak maken om je huid en medicijnen te controleren.
• Je klachten worden erger.
• Je krijgt ook andere klachten, zoals stijve of pijnlijke gewrichten.
• Je voelt je onzeker, somber of angstig.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Verzachtende en beschermende crèmes en zalven
De verzachtende en beschermende crèmes en zalven bevatten geen werkzame bestanddelen en houden de huid soepel en voorkomen verdere uitdroging van de huid. Klachten als jeuk en schilfering verminderen. U kunt deze crèmes en zalven zo vaak aanbrengen als u wilt, meestal naast het gebruik van crèmes met een geneesmiddel erin.

Bijnierschorshormonen op de huid
Bijnierschorshormonen, ofwel corticosteroïden, op de huid, remmen de ontstekingen, verminderen schilfering, stillen de jeuk en verminderen de zwelling doordat het de bloedvaten vernauwt. Hierdoor verergert psoriasis minder snel, verminderen de branderige plekken en de roodheid zal afnemen. De huid kan zich herstellen, wordt soepeler en zal er beter gaan uitzien.

Bijnierschorshormonen die op de huid worden gebruikt, zijn ingedeeld naar sterkte.

• Vrij sterk werkzame bijnierschorshormonen. Voorbeeld is betamethason.
• Sterk werkzame bijnierschorshormonen worden voorgeschreven als de vrij sterk werkzame bijnierschorshormonen onvoldoende werken. Voorbeelden zijn desoximetason, fluticason en mometason.
• Zeer sterk werkzame bijnierschorshormonen worden voorgeschreven wanneer andere bijnierschorshormonen onvoldoende werken. Voorbeeld is clobetasol.

Salicylzuur
Salicylzuur verweekt de verdikkingen en schilfers los waardoor deze sneller kunnen verdwijnen. Door de verweking van de bovenste laag, hoornlaag, van de huid, wordt de huid bovendien weer soepel zodat kloven kunnen dichttrekken en de huid kan genezen. Salicylzuur wordt toegepast in een crème, gel of zalf. Tevens wordt salicylzuur soms in combinatie met bijnierschorshormonen gebruikt. Het zorgt dan voor een betere opname van het bijnierschorshormoon in de huid, waardoor het beter kan werken.

Ureum
Ureum bevordert opname van water door de huid. Dit water zorgt voor een verweking van de bovenste huidlaag, waardoor schilfers sneller verdwijnen. Tevens wordt ureum soms in combinatie met bijnierschorshormonen gebruikt. Het zorgt dan voor een betere opname van het bijnierschorshormoon in de huid, waardoor het beter kan werken.

Vitamine D
Vitamine D remt de groei van de huidcellen af, waardoor de cellen beter kunnen uitrijpen en overmatige schilfering van de huid wordt tegengegaan. De huid zich kan hierdoor herstellen. Voorbeelden zijn calcitriol op de huid en calcipotriol eventueel met betamethason op de huid.

Ditranol
Ditranol remt de groei van de huidcellen af, waardoor de cellen beter kunnen uitrijpen en overmatige schilfering van de huid wordt tegengegaan. De huid zich kan hierdoor herstellen.

Medicijnen tegen afweerreacties, op de huid
Deze groep medicijnen worden ook wel immunosuppressiva of afweeronderdrukkende middelen genoemd. Ze verminderen de afweerreactie van het lichaam tegen eigen huidcellen. Ze remmen bovendien de ontstekingen. De klachten verminderen hierdoor. Ze worden gebruikt wanneer andere medicijnen op de huid niet voldoende helpen. Voorbeelden zijn pimecrolimus en tacrolimus.

Teren
Teren remmen ontstekingen, bevorderen een normale groei van de huid, stillen de jeuk, werken licht ontsmettend en verminderen zwelling doordat het de bloedvaten vernauwt. Hierdoor kan de huid zich herstellen en heeft u minder neiging tot krabben. Het wordt gebruikt wanneer huidpreparaten met bijnierschorshormonen onvoldoende effect hebben. Voorbeeld is koolteer.

Retinoïden
Retinoïden beïnvloeden de groei en de rijping van huidcellen. Hierdoor zal de schilfering afnemen en de huid zich herstellen. Retinoïden worden gebruikt wanneer andere medicijnen niet voldoende helpen. Voorbeeld is acitretine.

Methoxsaleen
Methoxsaleen wordt gebruikt in combinatie met ultraviolet A licht (PUVA-behandeling). Onder invloed van dit licht bindt methoxsaleen aan het DNA in de huidcellen, waardoor de huidcellen zich niet meer kunnen vermeerderen. Het licht remt bovendien de ontstekingen. De schilfering van de huid wordt door deze behandeling minder en de huid kan zich herstellen.

Medicijnen tegen afweerreacties, om in te nemen of als injectie
Deze groep medicijnen worden ook wel immunosuppresiva of afweeronderdrukkende middelen genoemd. Ze verminderen de afweerreactie van het lichaam tegen eigen huidcellen. Ze remmen bovendien de ontstekingen. De klachten verminderen hierdoor. Ze worden gebruikt wanneer andere medicijnen niet voldoende helpen. Voorbeelden zijn abatacept, adalimumab, bimekizumab, ciclosporine, etanercept, guselkumab, infliximab, leflunomide, risankizumab, secukinumab, tofacitinib, upadacitinib en ustekinumab.

Methotrexaat
Methotrexaat remt ontstekingsreacties bij psoriasis. Hoe deze werking precies tot stand komt, is nog niet bekend. Maar methotrexaat werkt in veel gevallen goed tegen de verschijnselen van psoriasis.
Methotrexaat wordt gebruikt wanneer andere medicijnen niet voldoende helpen.

Apremilast
Apremilast remt ontstekingen die ontstaan door een te actief afweersysteem. Hierdoor nemen de klachten van psoriasis af. Het wordt ook gebruikt bij ontstoken gewrichten door psoriasis (artritis psoriatica).